در انتهای سوق الحمیدیه، مسجد بزرگ اموی قرارگرفته است، یکی از عجایب معماری جهان با چهار مناره. قرنها پیش این مسجد خود یک معبد یونانی بود که هنوز میتوانید کندهکاریهای به خط یونانی کهن را بر روی دروازه دیوار جنوبی ببینید. این محل پس از یونانیها به معبد رومیان، سپس به کلیسا و در نهایت به مسجد بدل گشته است.همهی نشانهای مذاهب هنوز در این مسجد دیده میشوند،برخی نقاشیهای مسیحیت به روشنی روی دیوارهای داخلی قراردارند. |
امام حسین(ع) و حضرت یحیی(ع) نیز جهات مشترکی داشتهاند، امام سجاد(ع) میفرماید: حضرت یحیی قربانی روابط نامشروع «هرودیس»، پادشاه هوسباز فلسطین با یکی از محارمش شد. وی دل خود را در گرو عشقی آتشین به «هیرودیا» دختر زیبای برادرش نهاد و تصمیم به ازدواج با او گرفت. همین که خبر آن به پیامبر بزرگ خدا، حضرت یحیی(ع) رسید، آشکارا اعلام کرد که این ازدواج، نامشروع و مخالف دستور «تورات» است و من با چنین کاری مبارزه خواهم کرد. سر و صدای سخنان حضرت یحیی در تمام شهر پیچید و به گوش «هیرودیا» رسید. او که پیامبر خدا را مانعی در مقابل آرزوهای پلید خود میدید، تصمیم گرفت، ایشان را از سر راه خود بردارد. بنابراین، زیبایی خودش را دامی برای او قرار داد و در «هیرودیس» نفوذ کرد. روزی هیرودیس به او گفت: «هر آرزویی داری، از من بخواه که آرزویت حتماً برآورده خواهد شد.» هیرودیا گفت: «من سر یحیی را میخواهم، چرا که او نام ما را بر سر زبانها انداخته و همه مردم را به عیبجویی ما نشانده است، اگر میخواهی دل من آرام شود، باید او را بکشی!» هیرودیس هم، بیدرنگ یحیی(ع) را کُشت و سر آن حضرت را در مقابل هیرودیای بدکار قرار داد. اکنون
سر مبارک حضرت یحیی(علیهالسلام) در داخل شبستان مسجد اموی شام (مسجد جامع
دمشق) در نیمه شرقی آن قرار گرفته و مقام شریف به صورت مربع و بر بالای
مقام، گنبدی سبز رنگ نصب گردیده است.
|
روستایی که زینب کبری در آن به خاک سپرده شده در گذشته به راویه و اکنون به زینبیه مشهور است. در حال حاضر این روستا به شهر متصل و در هفت کیلومتری شرق دمشق قدیم به طرف فرودگاه واقع است. در خیابان اصلی این شهرک از دور، گنبد و مأذنههای مقبره وی دیده میشود. گنبد این مرقد طلائی است و در سمت شرقی و غربی آن دو مناره کاشی کاری شده قرار دارد . آرامگاه زینب کبری در وسط حرم با ضریحی نقرهای و اطراف آن هشت ستون کاشی کاری شده که گنبد حرم بر آن استوار شده وجود دارد. دیوارهای حرم تا نصف آن سنگ سفید و بقیه آئینه کاری بوده و جلوهای از هنر و معماری ایرانی اسلامی است. بنای داخل و خارج حرم و همچنین منارهها و گنبد از حدود بیست سال پیش است ولی توسعههای اطراف صحن و تزئینات آنها همگی از سوی جمهوری اسلامی انجام شدهاست . در کنار زینبیه گورستانی است که در کنج قبرستان دکتر علی شریعتی مدفون است . |
این مقبره در شمال غربی محله قدیمی دمشق و کنار باب الفرادیس قرار دارد . در ابتدا سلاطین ایوبی بر قبر او مقبرهای کوچک ولی زیبا ساختند؛ سنگ قبری که بر وی نهاده شد از سنگ موزائیک تزئین شده و بهوسیله عاج و مرمر بود که اطراف آن را ضریح زیبایی احاطه کرده بود و بر فراز آن نیز گنبد و عمارتی بنا شد. مکان یاد شده که از همان ابتدا بصورت مسجد و مقبره بود ، در سال ۱۱۲۵ مورد بازسازی قرار گرفت و در سال ۱۳۲۳ نیز بهوسیله میرزا علی اصغر خان امین السلطان صدراعظم مظفر الدین شاه دوباره ترمیم شد . در آن زمان سه کتیبه سنگی در داخل حرم در سمت محراب شبستان آن دیده میشد . در کتیبه اول چند حدیث در فضایل اهل بیت و نام میرزابابا مستوفی گیلانی بهعنوان تعمیرکننده بقعه مقام رقیه به تاریخ ۱۱۲۵ دیده میشد . در کتیبه دوم به مکان دفن ملک کامل ناصرالدین که در سال ۸۸۰ در این مکان مدفون شده بود اشاره و بر کتیبه سوم نیز چند بیت شعر نوشته شده بود .
شهر
صیدنایا یکی از مناطق دیدنی سوریه می باشد که به فاصله اندکی از شهر دمشق
در 35 کیلومتری آن قرار دارد. و در ارتفاع 1440 متری از سطح دریا در
دامنه رشته کوههای القلمون که از سمت غرب به لبنان امتداد دارد واقع شده
است . اکثر جمعیت این شهر را مسیحیان تشکیل میدهند که در کنار مسلمانان
زندگی مسالمت آمیزی را دارند. شهرت و جذابیت این شهر به واسطه کلیساهای
قدیمی بسیار زیبایی است که در آن واقع شده است و هر روزه توریستهای بسیاری
را به این شهر می کشاند. آثار تاریخی زیادی از دوران های عصر حجر، آرامی،
یونانی، رومی و عربی در این شهر به چشم می خورد که نشان از قدمت آن دارد.
از دیگر دیدنی هایش غارهایی است که شاهدی است بر این که آدمیان در دوران
های قدیم در آن سکونت داشته اند. از چهل کلیسای این شهر اکنون تنها سی
کلیسا بر جای مانده است. و مشهورترین و عجیب ترین کلیساهای شهر به نام
"سیده صیدنایا" خوانده می شود.
صیدنایا کلمه ای است سریانی که اصل آن
"سیدانایا" است و معانی مختلفی برای آن در نظر گرفته اند از جمله (سیدتنا
یعنی بانوی ما) و یا به معنی مرکز صید می باشد.قدمت کلیسای سیده صیدنایا
که در دامنه کوهی در شمال شهر قرار گرفته است به سال 547 بعد میلاد مسیح
برمی گردد. در این دیر دست خطی نگه داری می شود که گفته می شود به دست
لوقا البشیر به نگارش در آمده است و مسیحیان از آن به عنوان معجزه ای نام
می برند.این کلیسا برای مسیحیان بسیار مقدس و مورد عنایت و توجه می باشد و
شفاعتگاهی برای درمندان و نیاز مندان مسیحی است .و در هر گوشه و کنار آن
افرادی به راز و نیاز مشغولند.
به ادعای مسیحیان این شهر، حضرت نوح
اولین درخت انگور را در این شهر کاشت و به این علت انگور این شهر بهترین
انگور جهان می باشد. هیچ شهری در عالم به اندازه این شهر کلیسا ندارد و
مقدس ترین شهر برای مسیحیان بعد از شهر بیت المقدس می باشد.
* قبرستان باب الصغیر
این قبرستان
از قدیمیترین قبرستانهای جهان اسلام است و به علت دفن تعداد زیادی از
صحابه معروف است. قبرستان در کنار معهد بینالمللی اسلامی سوریه قرار
داشته و چند درب ورودی دارد از جمله مدفونین آن میتوان به سکینه بنت
امام حسین(ع)، امکلثوم بنت امام علی(ع)، بلال حبشی، فضه و اسما دو
خادم حضرت زهرا(س) و عبداللهبن جعفر شوهر حضرت زینب(س) اشاره کرد. ضریح
دیگری هم در قبرستان وجود دارد که منسوب به سر تعدادی از شهدای کربلا
است. سید محسن امین عاملی در کتاب اعیان الشیعه احتمال داده سر مقدس حضرت
اباالفضل(ع)، علیاکبر(ع)، و حبیب ابن مظاهر در این محل دفن شده باشد.
قبر ابن مالک و ابن هشام دو ادیب معروف نیز در باب الصغیر است. زیارت این
قبرستان در برنامه کاروانهای زیارتی قرار دارد.
قبر هابیل که بدست برادرش قابیل، به علت کینه به شهادت رسید در نزدیکی قریه زبدانی در کیلومتر 45 مسیر دمشق – بیروت واقع گردیده است.
این شهر که در تورات از آن بهعنوان محل زندگی حضرت ابراهیم (ع) نام برده شده است، با استفاده از مدرنترین تجهیزات، کاوش و به یک مقصد گردشگری تبدیل میشود.
شهر اور هشتهزار سال قدمت دارد و سومریان از حدود چهارهزار سال پیش از میلاد مسیح (ع) در آن ساکن شدند و در آن، تمدنی درخشان را پایهگذاری کردند. این شهر حدود 500 سال پیش از میلاد مسیح (ع)، یکی از پرجمعیتترین شهرهای جهان بود و تا بهحال آثار تاریخی فراوانی در جریان کاوشهای انجامشده در آن کشف شدهاند که از آن جمله میتوان به آثاری در مقبرهی پادشاههای شهر اور شامل جواهرات، خنجرهای مرصع و مهرهای سلطنتی اشاره کرد که بخش اعظم آنها در موزهی بریتانیا نگهداری میشوند.
مشهد الحسین (ع) یا مسجد النقطه جایی است که کاروان اسراء کربلا و سید الشهداء هنگام رسیدن به حلب در کنار کوه جوشن شب را به استراحت پرداختند، نگهبانان و حاملان سرهای مقدس نیز به استراحت نشستند و سر مبارک امام حسین (ع) را روی سنگی قرار دادند، هنگام طلوع آفتاب که سر را برداشتند چند قطره خون بر این سنگ جاری گشت پس حرکت کاروان مردم حلب از این مسئله باخبر شدند و اطراف آن قطرات خون جمع شده به عزاداری و شیون و زاری بر کشتگان کربلا پرداختند. براساس روایات شیعه همه ساله در روز عاشورا آن خون می جوشید و توجه بسیاری از مردم را به خود جلب می کرد تا اینکه ولید ابن عبدالملک بن مروان دستور داد سنگ را از آن نقطه انتقال داند و از آن پس دیگر اثری از سنگ دیده نشد. بعدها سیف الدوله حمدانی شیعه مذهب ب مکان سنگ مسجدی ساخت و ان را را مشهد الحسین (ع) یا مسجد نقطه نامیدند.
حلب:
حلب دومین شهر پر جمعیت سوریه است. اماکن زیارتی حلب به شرح ذیل می باشد:
- مشهد الحسین (ع) (مسجد نقطه) محل جوشیدن خون امام حسین (ع)
- مشهد المحسن بن الحسین (ع) محل دفن محسن فرزند امام حسین (ع)
- مسجد اموی یا جامع کبیر، در کنار بازار اصلی شهر (سوق الذرب) در نزدیکی قلعه حلب
- مرقد حضرت ذکریا
در قبرستان باب الصغیر در دوطرف خیابانش مقامهای یاران پیامبر و اهل بیت بود اولین مقام ، مقام همسران پیامبر " ام حبیبه "و "ام سلمه" بود که در قسمت غرب قبرستان باب الصغیر بود اما ظاهرا در مدینه هم برای این دونفر قبری وجود دارد و احتمال اینکه این قبور ، قبور اصلی باشد ظاهرا کمتر است . در ابتدای خیابان و وسط بلوار هم قبری وجود داشت که منتسب به «ابن عساکر» مورخ برجسته است .
عبداله بن زین العابدین (ع) نیز مقام بعدی بود که در قسمت شرق باب الصغیر بود ، عبد الله فرزند امام سجاد (ع) مردی فقیه و وارسته ای بوده که به علت درخشندگی صورتش به" باهر" شهرت یافته بود .
بعد از مقام عبدالله بن زین العابدین (ع) ، مقام رئوس شهدای کربلا بود . بعد از حادثه کربلا که رئوس شهدا را برنیزه ها به شام و برای یزید آورده بودند برای دفن به این قبرستان می آورند و در آنجا دفن می کنند. از در که وارد می شوی اتاقی است که در آن ضریحی قرار دارد و درون آن ضریح 16 دایره حجیم که با پارچه ای سبز پوشانده شده است به نشانه 16 سر شهید کربلا که اسامی انها نیز برروی این پارچه ها نوشته شده است اما به احتمال قوی فقط سر3 نفر از این شهدا به نام«حضرت علی اکبر» ،«حضرت ابوالفضل» و «حبیب بن مظاهر »در این مکان به خاک سپرده شده است . در ضمن اسامی این شهدا بر بالای گنبد هم نوشته شده است.
درحیاط این مکان که معروف به مقام رئوس شهدای کربلا است حوضی وجود دارد که می گویند سر شهدا را در اینجا شسته اند و در کنارآن نیز اتاقی وجود دارد که گفته می شود امام سجاد در انجا نماز خوانده است .
مقام بعدی مقام حضرت سکینه و ام کلثوم علیهما السلام بود که در قسمت شرق خیابان بود. آمنه ملقب به سکینه دختر امام حسین (ع) بود وبرادرش علی اصغر و مادرش رباب بود. ام کلثوم یا زینب صغری نیز دختر امام علی (ع) بود . وارد شبستان که می شوی دو ضریح هم شکل درکنار هم قرار دارند که با دیواری که وسط ان برای رفت و امد دیگران باز است ازهم جدا شده اند و درکنار دیوار هر اتاق پلکانی باز می شود که به زیرزمین و دو اتاقک کوچک هدایت می شود، در این مکان مقدس ضریح وتابوت هر دو قبر دیده می شود، هر دو بزرگوار در واقعه کربلا حضور داشتند و پس از اسارت به دمشق آمدند.
از اینجا به بعد بقیه مقام ها در پشت سر مقام حضرت سکینه و ام کلثوم بوده و درون قبرستان و در قسمت غربی قبرستان باب الصغیر است در پشت قبر سکینه و ام کلثوم قبری منسوب به «فاطمه صغری» دختر امام حسین (ع) است که در داخل حجره ای کوچک قرار گرفته، در کنار اتاق پلکانی است که به فضایی کوچک در زیر زمین راه دارد بر روی سنگ قبر او آیت الکرسی به خط کوفی نوشته شده است، گنبد آن به رنگ سبز و دیوارهای آن به وسیله سنگهای سیاه وسفید بر پا گشته است.
کمی بالا تر ازمرقد" فاطمه صغری"در اتاق دیگری از این قبرستان مدفن سه بانوی مطهر قرار دارد : اسماء بنت عمیس همسر جعفر طیار، میمونه دختر امام حسن(ع)، حمیده دختر مسلم بن عقیل، در این حجره ضریحی سبز رنگ قرار دارد که سنگ قبرها به صورت ایستاده در کنار آن نصب شده است.در یکی دیگر از حجره های این قبرستان که با گنبد سبز رنگ کوچکی نمایان است در تابوتی کوچک و محفظه ای فلزی «عبدالله بن صادق» فرزند امام جعفر صادق(ع) مدفون است .کمی بالاتر از این حجره و در مکانی دیگر موذن با وفای پیامبر«بلال حبشی» به خاک سپرده شده است او پس از وفات پیامبر فقط دو بار اذان گفت یکی به در خواست حضرت زهرا(س) و دیگری به در خواست امام حسن(ع) و امام حسین(ع).پس از آن به جهاد رفت و بعد در یکی از قریه های نزدیک دمشق ساکن شدو سرانجام در سال 20هجری ودر سن 63سالگی وفات یافت.در کنار مقبره "بلال" مقبره کوچکتری دیده می شود که گفته می شود قبر«عبدالله بن جعفر» فرزند جعفر طیار و همسر باوفای حضرت زینب(س) است که در سن 90 سالگی چشم از دنیا فرو بست .یکی دیگر از نزدیکان اهل بیت که در این قبرستان مدفون است «فضّه» خادمه حضرت زهرا(س) است ، فضه کسی بود که در بیست سال آخر عمرش سخنی جز کلمات قرآن از وی شنیده نشده است وی در واقعه کربلا حضور داشت و به اسارت در آمد .قبر فضه کمی دورتر بود و برای اینکه خادمی هم ندارد